جنگ رسانه اي، يك تعارف نيست / راديو و تلويزيون ايران درخاورميانه رتبه اول را دارد

"مجيد رجبي معمار"، مدير شبكه تهران سيماي جمهوري اسلامي ايران،  در گفت و گو با خبرنگار تلويزيوني "مهر"، در پاسخ به اين سوال كه آيا "مخاطب محوري" مي تواند سياست صحيحي براي مدير شبكه باشد‏؟ و شما به عنوان مدير يك شبكه تلويزيوني آيا به "مخاطب محوري" اعتقاد داريد؟ گفت: « مسلماَ بايد اين طور باشد‏، چرا كه هدف اصلي "رسانه ملي" انتقال پيام ها به نحو مطلوب به مخاطبان است. بنابراين در راستاي اين فرآيند بايد ويژگي ها و انتظارات مخاطبان براي شبكه هاي راديويي و تلويزيوني مشخص شود. همچنين در رسانه ملي دو نكته حائز اهميت است‏، اول اين كه انتظارات و توقع مخاطبان در نظر گرفته شود و بعد، در كنار اين توقعات به مصلحت هايش توجه شود. رسانه ملي با در نظر گرفتن اين ارتباط و تعاول دو سويه مي تواند در كنار مصلحت اجتماعي، سواد بصري و آگاهي مخاطبان را افزايش دهيم. همچنين رشد رسانه زماني ميسر مي شود كه انتظارات مخاطبان افزايش پيدا كند.»

وي افزود: « ما موظف هستيم به مخاطب خردسال هم توجه كنيم و نيازهاي او را درك كرده و در ساخت برنامه ها سعي كنيم از كارشناسان و روانشناسان برجسته كودك بهره ببريم تا برنامه هاي كودك متناسب با نيازها و روحيات خردسالان ساخته شود يا در برنامه هاي نوجوانان و جوانان بايد انتظارات اين دسته از مخاطبان را درنظر گرفته شود شايد در برخي از موضوعات آنها اطلاعاتي ندارند. ما بايد به آگاهي آنها بيافزايم. در مجموع كاركرد مهم رسانه اطلاع رساني است. بنابراين زماني كه انتظارات مخاطبان فراوان شود، رسانه هم خودش را ارتقاء مي دهد.»

وي در پاسخ به اين سوال كه آيا بحث مخاطب محوري براي مديران رسانه مي تواند به اينجا منتهي شود كه برخي از برنامه ها صرفاَ با هدف "سرگرمي" توليد و پخش شود و جنبه هاي آموزشي در آنها كم رنگ شود، گفت: « يكي از كاركردهاي رسانه، بحث "سرگرمي" و پر كردن خلاء روحي و ذوق تفنن مخاطب است، اما بايد ببينيم در اين بخش چه چيزي بايد به مخاطب بدهيم؟ آيا اين ميزان تفريح، حواشي منفي هم دارد و اين نكات منفي بايد به چه قيمتي باشد؟ توجه به تفريح و سرگرمي هاي مفيد مهم است، چرا كه منجر به واكنش هاي مثبت روحي و رواني درمخاطبان مي شود. به ويژه در مخاطبان شهر تهران كه با ناهنجاري روحي و رواني زيادي روبرو هستند و با آلودگي هاي صوتي و تصويري زندگي مي كنند. متاسفانه برخي از اين ناباساماني ها و تنش هاي اجتماعي تاثير زيادي روي مردم مي گذارد. بنابراين بخشي از برنامه هاي رسانه در دنيا به منظور آرامش بخشي در مخاطبان تهيه و پخش مي شود تا فشارهاي رواني را كمتر كرده و تسكين دهد، اما در ساخت برنامه هاي سرگرم كننده و طنز، بايد توجه كنيم كه منجر به تحقير اقوام، بد آموزي ها و استرس هاي جانبي نشود.»

بخشي از برنامه هاي رسانه در دنيا به منظور آرامش بخشي در مخاطبان تهيه و پخش مي شود تا فشارهاي رواني را كمتر كرده و تسكين دهد

مدير شبكه تهران درباره اين كه آيا معتقد هستيد كه ماهواره، رقيبي جدي براي تلويزيون است؟ - چرا كه نظريات متفاوتي در اين باره وجود دارد - افزود: « در مجموع ، مساله ماهواره جدي است. متاسفانه روز به روز گيرندگان ماهواره افزايش پيدا مي كنند. اگر يك روز پروازي روي شهر داشته باشيم، با اين واقعيت روبرو مي شويم. البته اگر هم پرواز نكنيم و از روي ساختمان هاي مرتفع به اطراف نگاه كنيم، متاسفانه مي توانيم شاهد افزايش ماهواره و گيرندگان آن باشيم. اين رقابت جدي است و جنگ رسانه اي كه مقام معظم رهبري هم بارها به آن اشاره كردند، تعارف نبوده يا براي ايجاد انگيزه در رسانه ملي نبوده، بلكه موضوع جدي است. همچنين روز به روز به برنامه هاي ماهواره كه به زبان فارسي برنامه ها را پخش مي كنند، افزوده مي شود. برخي از بنگاه هاي بزرگ تبليغي جهان هم به اين صورت است كه آنها هم شبكه هاي ماهواره اي به زبان فارسي دارند. از سوي ديگر حساسيت كشورمان در عرصه تحولات سياسي و فرهنگي در جهان زياد است. ما به شدت تحت فشار بوده و درگير يك جنگ تمام عيار هستيم و اين جاي كتمان ندارد، چرا كه ابزارهاي رسانه اي مرتباَ درحال توسعه هستند.»

وي با اشاره به مهمترين روش مقابله با اين قضيه گفت: « بايد كيفيت و كميت رسانه را افزايش دهيم به ويژه بايد به كيفيت شبكه توجه كنيم. مقام معظم رهبري هم به اين موضوع اشاره كردند كه بايد كيفيت را توسعه ببخشيم. درماه رمضان سال گذشته، برخي از دوستان انتقاد داشتند كه بعد از ساعت افطار سريال هاي زيادي از شبكه هاي مختلف سيما پخش مي شود كه روند چندان مطلوبي نيست، اما از سوي ديگر با استقبال زياد مردم روبرو بوديم كه ابراز خوشحالي مي كردند كه اين سريال هاي متنوع باعث شده كه آنها به سوي ماهواره نروند. رسانه بايد نيازهاي فكري، اطلاع رساني، ذوقي و تفريحي مردم را تامين كند.»

رجبي معمار ادامه داد: « تنوع برنامه هاي رسانه و شبكه هاي مختلف تلويزيون مي توانند نيازهاي داخلي را تامين كنند. همچنين تمامي شبكه هاي خارجي حرف حسابي ندارند و بيشتر قصد دارند به لجن پراكني سياسي بپردازند. البته ياوه گويي هم برملا است و مقايسه برنامه ها، مي تواند اين واقعيات را نشان دهد.» 

رسانه ملي بايد نيازهاي فكري، اطلاع رساني، ذوقي و تفريحي مردم را تامين كند

مدير شبكه تهران، با اشاره به اينكه رسانه بايد امكانات بيشتري در حوزه فيلم و سريال داشته باشد، گفت: «عليرغم اينكه صدا و سيما براي اين نبرد واقعي سنگين با كمبود بودجه روبرو بوده، اما عملكردش مناسب بوده و من نمره بسيار خوبي مي دهم. اگر بودجه بيشتري در اختيار رسانه باشد، مسلماَ ظرفيت مديران و دست اندركاران و هنرمندان در حوزه فيلم و سريال خيلي بالا است و مي توانند كارهاي ارزشمندي توليد كنند. ما كادر هنري توانمندي داريم كه از وضعيت خوبي برخوردار است و قطعاَ در كشورهاي خاورميانه ايران رتبه اول دارد. همچنين سينماي ايران در دنيا جايگاه خاصي دارد و درعرصه توليدات هم از بضاعت نيروي انساني خوبي برخوردار است. بنابراين با افزايش بودجه از سوي دولت و مجلس مي توانيم عملكرد بهتر از اين هم داشته باشيم.»

وي در پاسخ به اين سوال كه يكي از انتقاداتي كه به تلويزيون وارد است، پخش برنامه هايي در جهت تشويق "تجمل گرايي" و ترويج روحيه "مصرف گرايي" است، به ويژه در پخش آگهي هاي بازرگاني اين مساله بيشتر نمود پيدا كرده است، آيا اين مساله اقتضاي رسانه اي است يا نوعي غفلت؟ گفت: « پخش آگهي هاي بازرگاني مربوط به شبكه ها نيست و اداره كل بازرگاني سيما، بر اساس ضوابط و مقررات آگهي ها را مي گيرد. بعد هم در بسته هاي خاص، در اختيار شبكه ها قرار مي گيرد و زمان پخش و مدت آن را مشخص مي كنند، اما چون مخاطب، كل شبكه را يكپارچه مي بيند، به حساب شبكه ها مي گذارد. البته مقام معظم رهبري نسبت به اين مساله حساس هستند و بارها متذكر شدند، حتي آقاي مهندس ضرغامي هم به اين مساله توجه زيادي دارد و سعي شده اين قضيه تعديل شود، چرا كه برخي از كالاهاي تبليغي با سطح جامعه تناسب ندارد. البته بخش مهمي از بودجه سازمان از طريق پخش تبليغات تامين مي شود، مسلماَ اگر مجلس محترم اين بودجه را در تخصيص منابع مالي سازمان بگذارد، ميزان وابستگي سازمان به آگهي ها كم مي شود و پخش تبليغ كالاهايي كه بيشتر با اقشار مرفه جامعه تناسب دارد يا كالاهاي خارجي از باكس تبليغات قابل حذف شدن است.»

رياست سازمان بارها تاكيد كرده اند كه فضاي لوكيشن سريال ها، دكورها و پوشش مجريان در حد متوسط باشد، كه با زندگي اكثر مردم همخواني داشته باشد

وي افزود: « همان طور كه اشاره كردم رياست سازمان بارها تاكيد كردند كه فضاي لوكيشن سريال ها، دكورها و پوشش مجريان در حد متوسط باشد، كه با زندگي اكثر مردم همخواني داشته باشد. البته اين مساله هم در دستور كار شبكه پنج قراردارد. به عنوان نمونه در برنامه "به خانه برمي گرديم" فضاي دكور عوض شده و از نمادهاي سنتي بيشتر استفاده مي شود تا با فرهنگ ايراني همخواني بيشتري داشته باشد. البته فضاي برخي از سريال ها و فيلم ها اقتضا مي كند كه از دكورهاي لوكس استفاده شود تا زندگي خانواده هاي مرفه نشان داده شود. همچنين در برخي از سريال هاي خارجي، زندگي هاي مجلل و ماشين هاي لوكس بيشتر ديده مي شود و اين به دليل وابستگي ما به توليدات خارجي است. ما هر چه بتوانيم توليدات داخلي بيشتري بسازيم، از اين موضوع فاصله مي گيريم.»